ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Προκειμένου λοιπόν να «συνδράμουμε» το νομικό τμήμα της ελληνικής κρατικής «μυστικής» υπηρεσίας, ερευνήσαμε λίγο περισσότερο σε βάθος το ζήτημα της Αρχής της Αμεροληψίας στη Δημόσια Διοίκηση και το τι πρέπει να ισχύει, σύμφωνα με το Σύνταγμα, αλλά και τη διεθνή πρακτική σε ό,τι αφορά στη χρηστή διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού ενός οργανισμού, όπως η ΕΥΠ. Ιδού το αποτέλεσμα:
Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΡΟΛΗΨΙΑΣ στη Δημόσια Διοίκηση
Το άρθρο 7 παρ.1 του Κώδικα Διοικητικής Διαδικασίας (Ν.2690/99, όπως ισχύει) ορίζει ότι «τα διοικητικά όργανα, μονομελή ή συλλογικά, πρέπει να παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους» Πρέπει δηλαδή να κρίνουν τις υποθέσεις των διοικούμενων αντικειμενικά και αμερόληπτα, χωρίς να επηρεάζονται από υποκειμενικούς παράγοντες (συμπάθειες, αντιπάθειες, φιλίες, έχθρες κλπ) ώστε να δημιουργείται στο διοικούμενο η πεποίθηση ότι οι πράξεις που εκδίδονται από τα όργανα αυτά είναι αδιάβλητες (ΣΕ 4978/83 – 1856,2805/81 – 312/80 – 2593/78 – 2064/71 – 2876/68).
Κατά την έννοια της παραπάνω διάταξης τα μονομελή διοικητικά όργανα, καθώς και τα μέλη των συλλογικών οργάνων της διοίκησης, δεν παρέχουν εγγυήσεις αμερόληπτης κρίσης, όχι μόνον όταν έχουν, είτε προσωπικό συμφέρον από την έκβαση της συγκεκριμένης υπόθεσης, είτε ιδιαίτερο δεσμό ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα με τους ενδιαφερομένους, αλλά και όταν γενικότερα είναι δυνατόν να δημιουργηθεί εύλογα η υπόνοια ότι έχουν ήδη σχηματισμένη και συνεπώς προειλημμένη γνώμη για την υπόθεση που πρόκειται να κρίνουν (ΣΕ 3370/2007 – 664/2006 – 2175(Ολομ.),2909/2004 – 3846/2003 – 2522/2001(7μελ.) – 3846/2000 – 687,5159/87 – 270,2593/78). Κατά συνέπεια η ενέργεια του διοικητικού οργάνου που έγινε παρά τη συνδρομή τέτοιων λόγων είναι ελαττωματική και συνεπάγεται την ακυρότητα της σχετικής διοικητικής πράξης που εκδόθηκε από το όργανο αυτό, λόγω του τεκμηρίου του επηρεασμού που δημιουργείται, έστω και αν δεν αποδεικνύεται ότι η πράξη αυτή υπήρξε πράγματι μεροληπτική (ΣΕ 3522/2001 (7μελ.) – 664/2006 – 676/2005).
Στην παρ.2 καθορίζονται οι λόγοι για τους οποίους τα μονομελή διοικητικά όργανα καθώς και τα μέλη των πολυμελών διοικητικών οργάνων οφείλουν να απέχουν από κάθε ενέργεια ή διαδικασία που συνιστά συμμετοχή σε λήψη απόφασης ή διατύπωση γνώμης ή πρότασης. Σύμφωνα με τη διάταξη αυτή, αλλά και την πάγια νομολογία του ΣτΕ, όταν υπάρχει ιδιαίτερος δεσμός ή ιδιάζουσα σχέση ή εχθρότητα του μέλους του συλλογικού οργάνου προς το πρόσωπο που αφορά η κρινόμενη υπόθεση, το μέλος αυτό πρέπει να απέχει από τη σύμπραξή του στην έκδοση της σχετικής διοικητικής πράξης (ΣΕ 3390/99 – 1980/83 – 298/80 – 1249/61), διότι διαφορετικά δημιουργείται τεκμήριο επηρεασμού του που κλονίζει την πεποίθηση του διοικούμενου στο αδιάβλητο της κρίσης του οργάνου (ΣΕ 4911/84 – 2721/70). Αν όμως κατά παράβαση κανόνα, που ισχύει πέρα από τα ειδικότερα κωλύματα που προβλέπονται από το νόμο η τους λόγους εξαίρεσης των μονομελών οργάνων ή των μελών συλλογικών οργάνων, εκδοθεί διοικητική πράξη, επέρχεται ακυρότητα αυτής, χωρίς να είναι ανάγκη να αποδειχθεί ότι η απόφαση που έχει ληφθεί, υπήρξε πράγματι μεροληπτική (ΣΕ 3390/99 – 4642/87 – 3210/86 – 2721,3350/70, 3185/67, 2876/66)
Στην παρ.3 προβλέπεται η διαδικασία της αυτοεξαίρεσης,
Στην παρ.4 προβλέπεται η εξαίρεση ύστερα από αίτημα του ενδιαφερομένου, η οποία μπορεί να υποβληθεί σε κάθε στάδιο της διαδικασίας.
Στην παρ.5 προβλέπεται ότι η εξαίρεση μπορεί να διατάσσεται και αυτεπαγγέλτως, στην μεν περίπτωση των μονομελών οργάνων με πράξη της προϊσταμένης αρχής, στη δε περίπτωση μελών συλλογικών οργάνων με απόφαση του οργάνου.
—–
Εκτός από το άρθρο 7 του Κ.Δ.Δ υπάρχουν και ειδικές διατάξεις νόμων που περιέχουν ειδικότερες ρυθμίσεις σε σχέση με το άρθρο και προβλέπουν ειδικά κωλύματα συμφέροντος ή και ιδιαίτερες διαδικασίες σχετικά με την εφαρμογή της αμεροληψίας. Ενδεικτικά αναφέρουμε :
· Άρθρο 81 του Υπαλληλικού Κώδικα (Υ.Κ.) στο οποίο προβλέπεται η αξιολόγηση των δημοσίων υπαλλήλων βάσει συστήματος αξιολόγησης που να διέπεται από την αρχή της αμεροληψίας, της επαγγελματικής ικανότητας του υπαλλήλου και της αποδοτικότητάς του.
· Άρθρο 107 του Υ.Κ. στο οποίο ορίζονται τα πειθαρχικά παραπτώματα την δημ. Υπαλλήλων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται η παράβαση της αρχής της αμεροληψίας και η σύνταξη μεροληπτικής έκθεσης αξιολόγησης.
—–
Το ΣτΕ προσδίδει στην Αρχή της Αμεροληψίας συνταγματική υπόσταση, θεωρώντας την ως ειδικότερη έκφανση της γενικότερης αρχής του Κράτους Δικαίου που απορρέει από το Σύνταγμα και τις καθιερούμενες από αυτό εγγυήσεις υπέρ του πολίτη (ΣΕ 664/2006 – 1117/2000 – 789/1990)
Σε κάθε άλλη περίπτωση που διάταξη νόμου ερμηνεύεται ότι δεν είναι σύμφωνη με την αρχή της αμεροληψίας κηρύσσεται ως μερικώς αντισυνταγματική.
Η νομολογία του ΣτΕ έχει κάνει δεκτό ότι η αρχή της αμεροληψίας ισχύει ανεξάρτητα αν ο νόμος προβλέπει συγκεκριμένο κώλυμα (ΣΕ 1461/56 Ολομ.) Επίσης κάνει δεκτό ότι ανεξάρτητα από το αν υπάρχει ή όχι διάταξη που να προβλέπει για ειδικούς λόγους εξαίρεση του συγκεκριμένου μονομελούς διοικητικού οργάνου ή μέλους συλλογικού οργάνου, η ενέργειά του που έγινε παρά τη συνδρομή λόγων μεροληψίας είναι ελαττωματική και συνεπάγεται ακυρότητα της διοικητικής πράξης, λόγω του τεκμηρίου του επηρεασμού του που δημιουργείται έτσι, έστω και αν δεν αποδεικνύεται ότι η πράξη αυτή είναι πραγματικά μεροληπτική (ΣΕ 664/2006).
Η αρχή της αμεροληψίας έχει υπερνομοθετική ισχύ και γιατί συνδέεται με την αρχή της δίκαιης δίκης που θεσπίζει διάταξη του άρθρου 6. Παρ.1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα δικαιώματα του ανθρώπου, η οποία σύμφωνα με τη νομολογία του ΣτΕ ανάγει σε κανόνα δικαίου υπερνομοθετικού χαρακτήρα μια πανανθρώπινη αξία την ανεξαρτησία και την αμεροληψία του κριτή (ΣΕ 664/2006)
Η Αρχή της αμεροληψίας εφαρμόζεται και στον εισηγητή του συλλογικού οργάνου, διότι όπως έχει κριθεί (ΣΕ 83/86 – 4678/83 – 1482/82), ο εισηγητής εκπροσωπεί την υπηρεσία στο υπηρεσιακό συμβούλιο και με την ιδιότητά του αυτή εισηγείται τα προς συζήτηση θέματα. Είναι δηλαδή πρόσωπο που μετέχει ενεργώς στις εργασίες του υπηρεσιακού συμβουλίου και συντείνει αποφασιστικά στη διαμόρφωση των αποφάσεών του. Έχει ψήφο (ΣΕ 1666/2002 – 164/1991). Ο εισηγητής επηρεάζει τα μέλη του συλλογικού οργάνου και αντίστοιχα την απόφαση ή γνωμοδότηση του συλλογικού οργάνου (ΣΕ 2094/77).
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) με πάγια νομολογία που έχει διευρύνει σημαντικά το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 6 παρ.1 της ΕΣΔΑ, δεχόμενο ότι ως αστικές δίκες νοούνται όλες οι δίκες που έχουν αντικείμενο ή επιπτώσεις επί αστικών γενικά δικαιωμάτων. Έτσι, θεωρεί ως αστικές δίκες και τις δίκες που γίνονται ενώπιον των διοικητικών δικαστηρίων, του Ελεγκτικού Συνεδρίου ή πειθαρχικών συμβουλίων, αρκεί το αντικείμενό τους ή οι συνέπειές τους να είναι περιουσιακές ή να συνεπάγονται κυρώσεις επί αστικών δικαιωμάτων. Ως αστικές δε υποθέσεις θεωρεί και τις πειθαρχικές ποινές παύσης ορισμένης επαγγελματικής δραστηριότητας ή επιβολής δυσμενών διοικητικών μέτρων σε ελεύθερους επαγγελματίες καθώς και τις αγωγές αποζημίωσης κατά του δημοσίου κ.α.
Ήδη ο νομολογιακός αυτός κανόνας αποτυπώνεται στο άρθρο 41 παρ.1 (δικαίωμα χρηστής διοίκησης) του Χάρτη θεμελιωδών δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο οποίο ορίζεται ότι «Κάθε πρόσωπο έχει δικαίωμα στην αμερόληπτη, δίκαιη και εντός ευλόγου προθεσμίας εξέταση των υποθέσεών του από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης».
Τα διοικητικά όργανα που παραβιάζουν τους κανόνες περί αμεροληψίας έχουν ευθύνη ποινική για αποσιώπηση λόγου εξαίρεσης (άρθρο 254 Π.Κ) ή αθέμιτη συμμετοχή (άρθρο 255 Π.Κ) και πειθαρχική παράβαση υπαλληλικού καθήκοντος (άρθρο 107 παρ.1, γ, ιε, ιστ, ιθ και 109 παρ.2, γ, η Υ.Κ)
Μετά από όλα αυτά, που παραθέσαμε νομίζουμε αρκετά και ικανά στοιχεία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν την παρέμβαση και άμεσα, όχι μόνον από τον αρμόδιο υπουργό, αλλά από τον ίδιο τον Έλληνα -και εκάστοτε – πρωθυπουργό!
Οφείλουν να αναλάβουν από κοινού δράση και σχετικές πρωτοβουλίες προς εκτόνωση της κρίσης που ως μη όφειλε έχει ξεσπάσει στον πλέον ευαίσθητο πολύπαθο νευραλγικό κρατικό φορέα. Η χώρα δεν αντέχει άλλα δεινά. Οι καιροί πονηροί και ύπουλοι. Οι εχθροί πολλοί και έτοιμοι να εφορμήσουν…
ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ ΑΥΡΙΟ ΔΕΥΤΕΡΑ 26 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΤΟ ΠΕΜΠΤΟ , ΚΑΙ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΜΕΡΟΣ
*Δημοσιεύτηκε στο Greek American News Agency στις 25.06.2017
Share On Facebook- Tweet It
Share On Facebook
Tweet It
